Wyżeł włoski szorstkowłosy
Spinone Italiano
Klasyfikacja FCI
Wymiary
Wygląd
Charakter
Pielegnacja i zdrowie
Długość życia
Historia rasy
Ciekawostki
Nazwy w językach obcych
Wyżeł włoski szorstkowłosy, oryginalnie Spinone Italiano, to rasa psa pochodząca z Włoch, należąca do grupy wyżłów w typie gryfona. Jest wszechstronnym psem myśliwskim o silnej budowie, mocnym koścu i dobrze rozwiniętej muskulaturze.
Jest wytrzymały w pracy, sprawdza się jako naturalny aporter, także na terenach bagnistych. Pojętny i cierpliwy, wytrzymały na zmęczenie, bez wahania wchodzi w ciernie i do zimnej wody. Ma znakomite dyspozycje do płaskiego i szybkiego kłusu.
Nr wzorca FCI: | 165 |
Data publikacji wzorca FCI: | 1989-12-27 |
Kraj patronacki: | Włochy |
Grupa: | 7 - Wyżły |
Sekcja: | 1 - Wyżły kontynentalne |
Podsekcja: | 3 - Typ „griffon” |
Próby pracy: | Próby pracy wymagane. |
Użytkowość: | Wyżeł - wszechstronny pies myśliwski, aporter. |
Pies | |
wysokość w kłębie: | 60 - 70 cm |
masa ciała: | 32 - 37 kg |
Suka | |
wysokość w kłębie: | 55 - 65 cm |
masa ciała: | 28 - 30 kg |
Włoski wyżeł szorstkowłosy to pies o silnej i tęgiej budowie, mocnym koścu, dobrze rozwiniętej muskulaturze i trochę "wiejskim" wyglądzie. Posiada szorstką sierść w wielu odcieniach.
Kierunek czaszkowych osi podłużnych wyższych i grzbietu nosa jest rozbieżny.
Mózgoczaszka: | |
---|---|
Czaszka | O owalnym profilu; widziana z boku ma formę dachu z podwójną pochyłością i z bardzo rozwiniętym guzem potylicznym oraz zaznaczoną bruzdą czołową. |
Stop | Nie jest zbyt mocno rozwinięty. |
Łuki brwiowe | Nie są zbyt wystające. | Trzewioczaszka: |
Nos | W przedłużeniu grzbietu jest pojemny jak gąbka, wyższy brzeg gruby i silnie zaokrąglony; o jasnoróżowym kolorze u osobników białych, ciemniejszy u osobników białych i pomarańczowych, brązowy u osobników dereszowato-brązowych. Nozdrza są duże i wystające. |
Kufa | Jej długość równa jest długości części mózgowej czaszki; jej wysokość mierzona w połowie długości sięga 1/3 swojej długości. Profil grzbietu nosa jest prosty lub lekko zakrzywiony. Boki kufy są równoległe, a widziana od przodu kufa tworzy kwadrat. |
Policzki | Suche. |
Wargi | Fafle górne, raczej wąskie, tworzą pod nosem kąt otwarty; końce ich sązaokrąglone, przykrywają dolne fafle, sięgają złączenia, gdzie tworzą widoczną fałdę. |
Uzębienie | Szczęki mocne i naturalnie rozwinięte. Łuki zębowe dobrze rozwinięte; siekacze tworzą zgryz cęgowy lub nożycowy. |
Oczy | Duże, dobrze otwarte i rozszerzone. Oczodoły prawie okrągłe; powieki przybierają kształt okularu, który nie jest ani wypukły, ani wklęsły. Tęczówka koloru żółto-brunatnego, o odcieniu odpowiadającemu kolorowi umaszczenia. |
Uszy | mają praktycznie trójkątny kształt, w długości przekraczają dolną linię gardła o 5 cm lub więcej; w szerokości idą od punktu przyczepienia głowy z szyją, aż do środka łuków policzkowych. Przednie brzegi są przyłożone do policzków, nie spiralne, ale zakręcone do środka; końcówki uszu lekko zaokrąglone, noszone prawie nieustannie w zwisie, uszy prawie się nie podnoszą. Chrząstka jest cienka. Skóra pokryta gęstą sierścią pomieszaną długimi i jaśniejszymi włosami, które powinny być bardziej gęste na bokach. |
Mocna i umięśniona, jest lekko odczepiona od karku i harmonijnie łączy się z barkiem. Jej długość nie powinna być mniejsza niż 2/3 długości głowy; jej obwód sięga 1/3 wysokości kłębu. Niższy brzeg przedstawiapodwójne podgardle słabo rozwinięte.
Tułów prawie wpisany w kwadrat.
Grzbiet | Kłąb niezbyt wyraźnie uwidoczniony. Szczyty łopatek oddalone od siebie. Profil wyższy tułowia jest podzielony na dwa segmenty: pierwszy ukośny, prawie prostoliniowy, idzie od kłębu aż do 11 kręgu piersiowego, i drugi, lekko wypukły, łączy się z solidnymi i łukowatymi lędźwiami. Zad szeroki i długi, dobrzeumięśniony i ukośny, tworzy w poziomie kąt 30-35 stopni, który mierzymy na skosie biodrowym. |
Lędźwie | Lekko wypukłe, mają silnie rozwinięte mięśnie. Ich długość jest nieco mniejsza niż 1/5 wysokości w kłębie, a szerokość jest prawie równa długości. Profil niższy jest prawie poziomy w okolicy mostkowej, następnie wznosi się lekko do brzucha. |
Klatka piersiowa | Obniża się aż do poziomu łokci, obszerna, głęboka i w połowie wysokości wypukła. Średnica poprzeczna osiąga swoje maksimum w połowie wysokości i stopniowo się zmniejsza w kierunku mostka, ale klatka piersiowa nie ma opływowego kształtu. |
Boki | Dosyć łukowate i ukośne z dużymi przestrzeniami międzyżebrowymi. Załamania boków są długie, ukośne i otwarte. |
Gruby, szczególnie u nasady; noszony poziomo lub opadająco; nie ma frędzli. Kopiuje się go tak, by pozostawić długość 15-25 cm.
UWAGA: W Polsce od 1997 roku obowiązuje prawny zakaz kopiowania uszu i ogonów psom.
Kończyny przednie widziane z przodu są idealnie równoległe i prostopadłe do podłoża. Widziane z profilu przedramię jest pionowe, a śródręcza lekko ukośne.
Bark | Mocny i długi, mierzy ćwierć wysokości w kłębie, jest ustawione pod kątem 50 stopni do poziomu; swobodny w swoich ruchach bark jest zaopatrzony w dobrze rozwinięte mięśnie. |
Śródręcza | Płaskie, widziane od przodu idą po pionowej linii przedramienia, widziane z profilu są lekko ukośne. Ich długość wynosi ok. 1/6 wysokości kończyny do łokcia. |
Łapy | Okrągłe. Palce zwarte, pokryte krótką i gęstą sierścią, również w przestrzeniach między palcami. Suche i twarde opuszki są w kolorze szaty. Pazury zakrzywione w kierunku ziemi, odporne, zabarwione, ale nigdy czarne. |
Kończyny tylne widziane z profilu wyższe boki ud są trochę wypukłe; dobrze ukątowane; śródstopia powinny być prostopadłe do podłoża; widziane od tyłu kończyny tylne są równoległe i prostopadłe do podłoża.
Uda | Ich długość powinna być mniejsza od 1/3 wysokości w kłębie. Ich szerokość sięga 3/4 długości. Bardzo silnie umięśnione. Ich kierunek jest lekko ukośny z góry na dół i z tyłu do przodu. Wyższe boki są wypukłe. |
Podudzia | Ich długość trochę przekracza długość uda; ich kątowanie wynosi około 55-60 stopni do poziomu; w swojej wyższej części zaopatrzone są w suche mięśnie. Dobrze zaznaczone umięśnienie podudzia. |
Stawy skokowe | szerokie; odległość od podłoża wynosi ok. 1/3 wysokości w kłębie. |
Śródstopia | Silne i suche, długość równa odległości stawu skokowego do podłoża. Z każdej strony jest pionowe. |
Łapy | Takie same jak przednie, ale nieco bardziej owalne. |
Krok wolny - podczas polowania płaski i szybki kłus, czasami przerywany przez galop.
Skóra | Dobrze przylegająca do ciała, gruba i sucha. Cieńsza na głowie, gardle, pachwinach, pachach i tylnych częściach tułowia; na zgięciach łokci miękka w dotyku. Tworzy właściwie dwie fałdy które zaczynają się od szczęk i kończą w pierwszej połowie podgardla. Kiedy głowa jest pochylona, zauważamy fałdę na policzku. Barwa skóry zależy od koloru umaszczenia. |
Sierść | Długości 4-6 cm na tułowiu, krótsza na grzbiecie nosa, głowie, uszach, przednich częściach kończyn i łapach. Na tylnych częściach kończyn sierść jest dłuższa, nigdy frędzlowata. Długie i sztywne włosy przystrajają łuki brwiowe i fafle, tworząc brwi, wąsy i brodę. Sierść jest sztywna, szorstka, ściśnięta i raczej położona; nie ma podszerstka. |
Maść | Dopuszczalne różne kolory: czysto białe, białe z pomarańczowymi łatami, białe z pomarańczowym nakrapianiem, białe z brązowymi plamami, dereszowate lub dereszowato-brązowe. Umaszczenie niedopuszczalne: szata trójkolorowa, znaczenia podpalane, czarny w każdej formie i kombinacji. |
Wszelkie odstępstwa od podanego wzorca powinny być uznane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia i wpływu na zdrowie i komfort życia psa.
Każdy pies, przejawiający fizyczne lub psychiczne nieprawidłowości, powinien zostać zdyskwalifikowany. W szczególności i bezwzględnie z uwagi na:
UWAGA: Samce powinny mieć dwa normalnie wykształcone jądra, całkowicie opuszczone do moszny.
Wyżły włoskie szorstkowłose to z pewnością rasa psów myśliwskich, ale mimo to potrafiąca świetnie „dogadywać się” z przedstawicielami innych gatunków zwierząt domowych, np. z kotami, choć szczenięta w ramach zabawy potrafią być dla innych zwierzaków uciążliwe.
Spinone są wyjątkowo inteligentne, uczą się szybko, ale bywają uparte, potrafią też zbudować swoją hierarchię ważności stawianych przed nimi zadań pomimo, że ich przewodnik wskazuje psu inną. Zaobserwowano na przykład, że psy, które zasmakowały prawdziwego polowania przestają angażować się w treningi z wykorzystaniem sztucznego aportu. Właściciele spinone muszą też pamiętać, że są to psy lubiące pracować w wolnym tempie, nie znoszące negatywnych metod szkoleniowych, najskuteczniejsze zatem podczas układania są bodźce pozytywne i cierpliwość. Przewodnikiem Tych wyżłów nie mogą być małe dzieci, które niewątpliwie będą przez psa darzone miłością, ale nie będą u niego miały posłuchu podczas nauki czy pracy, ponieważ pies doskonale wyczuwa, że dziecko jest nisko w hierarchii stada.
Psy tej rasy potrzebują długich, wyczerpujących spacerów, w przeciwnym razie będą narażone na problemy natury behawioralnej – niszczenie otoczenia, nerwowość czy nadpobudliwość, choć trzeba zaznaczyć, że dorosłe wwsz wykazują znacznie mniej tego rodzaju zachowań niż psy innych ras myśliwskich. W pracy spinone są niezmordowane, chodzą wolniej i spokojniej, przez co wolniej się też męczą; są doskonałym partnerem do długich wędrówek, gorszym do biegania. Optymalnym jest trzymanie psa tej rasy w domu z dużym podwórkiem, ale odnajdują się równie dobrze w małych mieszkaniach pod warunkiem zapewnienia im odpowiedniej ilości aktywności i spacerów. Potencjalni właściciele spinone muszą też być świadomi tendencji tych psów do ślinienia się, a tym samym powinni liczyć się z tym, że w ich domach oślinione będą czasem meble czy ściany, oczywiście nie na poziomie mastifów czy nowofunlandów, jeśli jednak ktoś jest wrażliwy na takie rzeczy powinien rozważyć wybór innej rasy.
Spinone italiano temperamentem nie odbiega znacząco od innych wyżłów, ale jest nieco łagodniejszy i mniej posłuszny. To psy, które uwielbiają towarzystwo swoich opiekunów, dla których są bardzo czułe i delikatne, znane są też ze swojej lojalności i oddania oraz przyjaznego stosunku do obcych. Przedstawiciele tej rasy traktują innych (zarówno ludzi, jak i psy) jak potencjalnych, nowych przyjaciół. Spinone może być szkolony w kierunku psa obronnego, ale raczej słabo spisuje się jako pies stróżujący. Rasa znana jest też jako wyjątkowo delikatna i kochająca dzieci, z którymi często tworzy bardzo bliskie więzi i jest nadzwyczaj tolerancyjna wobec nachalnych i uciążliwych zaczepek ze strony najmłodszych. Niesocjalizowane mogą być nieśmiałe i bojaźliwe, więc bardzo istotna jest praca z tymi psami od szczeniaka.
Ten przyjazny charakter wyżła ujawnia się również w relacjach z innymi psami, kwestie dążenia do dominacji, agresja, czy zaborczość praktycznie nie istnieją. Właściwie uspołecznione z pewnością bardziej zainteresowane są tworzeniem przyjaźni niż dążeniem do walki. Jest to rasa preferująca w domu towarzystwo innych psów i z pewnością szczęśliwa w towarzystwie innych czworonogów. Zawsze jednak wskazanym jest zachowanie ostrożności podczas wprowadzania nowych psów do domu.
Wyżły włoskie szorstkowłose uważane są generalnie za zdrową rasę. Jednym z najpoważniejszych problemów u spinonów jest ataksja móżdżkowa (CA), powodująca zaburzenia ruchu i koordynacji. CA jest śmiertelną chorobą uderzającą w szczenięta tej rasy. Choroba może jednak dotknąć szczeniąt wyłącznie w sytuacji, kiedy obydwoje rodzice są nosicielami jej genu. Obecnie kliniki weterynaryjne posługują się testami, które z 95% dokładnością wykrywają nosicielstwo CA. Innym dziedzicznym schorzeniem występującym u spinone jest dysplazja stawów biodrowych, której diagnostyka jest równie istotna dla rozwoju i hodowli tej rasy.
Spinone italiano wymaga o wiele mniej zabiegów pielęgnacyjnych niż inne długo- czy szorstkowłose rasy psów. Dwa, trzy razy do roku niezbędne jest trymowanie okrywy włosowej, polegające na usuwaniu martwych włosów, najlepiej przy użyciu specjalnych trymerów. Warto raz w tygodniu dokładnie wyszczotkować psa, oczywiście należy też dbać o pazury i czystość uszu.
Przeciętna, oczekiwana długość życia psów rasy Wyżeł włoski szorstkowłosy to 12-14 lat.
Oczywiście poszczególne osobniki mogą żyć krócej lub dłużej w zależności od indywidualnych predyspozycji, środowiska w jakim żyją, trybu życia, diety, pielęgnacji lub też przebytych chorób.
Psy w typie gryfona o włosie szorstkim, twardym i umaszczeniu białym z żółtymi łatami, występowały w południowej części Tyrolu. Określano je jako "cane da ferma spinoso", a Hans Räber przytacza wypowiedź barona von Rauch, mówiącą o pochodzeniu przodków tych psów z rejonów Vicenza, dokąd przybyli wcześniej z Dalmacji. Psy te były krzyżowane z wyżłami gładkowłosymi i posiadały naturalnie szczątkowy ogon. Zawsze występowały w umaszczeniu białym z żółtymi łatami, chodź przez myśliwych były preferowane osobniki białe. Hodowane były do udziału w polowaniach głównie na kaczki i słonki.
Oprócz południowych rejonów Tyrolu dawny typ Spinone występował także w Karyntii, Krainie, Bośni i Hercegowinie oraz na obszarze Krasu. W XVII i XVIII wieku wyżły te trafiły do Francji, gdzie mieszano je z barbetami oraz z psami gończymi.
Nazwa szorstkowłosego wyżła włoskiego "Spinone" została stworzona przez hrabiego de Ferrabone Delor w roku 1887. Wcześniej funkcjonowały nazwy "bracco spinoso" oraz "bracco spinone". "Spinone" jest słowem pochodzącym z Lombardii i określa psa o szorstkim włosie.
W literaturze znajdujemy opisy psa o szorstkiej sierści pochodzenia włoskiego, który może być przodkiem współczesnego Spinone. W swojej książce „Perfekcyjny myśliwy” Selicourt w 1683 roku wspomina gryfona pochodzącego z Włoch i Piemontu. W średniowieczu i XV wieku pies ten często pojawiał się u znanych malarzy; najbardziej znanym obrazem jest fresk Andrea Mantegna w pałacu książęcym w Mantoue.
Pies ten nie nadaje się dla miłośników ogrodów (uwielbia roboty ziemne!) ani dla posiadaczy małych zwierząt, jak świnki morskie, króliki czy ptaki – ze względu na swój silny instynkt łowiecki.
Poniżej znajdziesz nazwy tej rasy psa w innych językach:
Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wy%C5%BCe%C5%82_w%C5%82oski_szorstkow%C5%82osy
http://www.easypetmd.com
http://www.duchbasty.pl
http://www.zkwp.pl
Zdjęcie: https://www.k9rl.com